“Di cư lao động đang là vấn đề toàn cầu, không một quốc gia nào có thể đứng ngoài hoặc tự mình giải quyết được vấn đề di cư. VN cũng vậy. Điều cần làm là xây dựng hành lang pháp lý bảo vệ người lao động (NLĐ) VN đi làm việc ở nước ngoài”. Đây là một trong những nội dung quan trọng được bàn luận nhiều tại hội thảo thực hiện chính sách, pháp luật về xuất khẩu lao động (XKLĐ) do Ủy ban Các vấn đề xã hội của Quốc hội tổ chức trong hai ngày 12 và 13-8, tại TP Vũng Tàu.
Lao động nữ VN làm việc tại Malaysia (Ảnh chỉ có tính minh họa). Ảnh: C.T.V
Quá nhiều rủi ro
Đặt ra vấn đề này bởi đối với VN, XKLĐ là chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước. Thế nhưng, theo TS Phan Duy Hảo, Vụ Luật pháp và Điều ước quốc tế - Bộ Ngoại giao, ngày càng có nhiều người tham gia XKLĐ phải đối mặt với rủi ro, bị đối xử không công bằng, bị lạm dụng; thậm chí bị bóc lột, cưỡng bức lao động, làm việc trong điều kiện tồi tệ với mức lương thấp. PGS-TS Đặng Nguyên Anh, Viện Khoa học xã hội VN, đưa ra số liệu về lao động nước ngoài, trong đó có lao động VN bị phân biệt đối xử ở Hàn Quốc: 11,6% bị đánh, đá, phạt thể xác; 50% bị chửi bới, lăng mạ; 10,2% bị khám xét người; 17,9% không cho rời vị trí làm việc; 2,3% bị xâm hại tình dục, cưỡng bức...
Báo cáo sơ bộ về tình hình lao động VN đi làm việc ở nước ngoài của Ủy ban Các vấn đề xã hội của Quốc hội cho thấy rất nhiều khó khăn mà lao động VN phải thường xuyên đối mặt ở nước ngoài, như thiếu bảo đảm an toàn và vệ sinh lao động dẫn đến tình trạng bị tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp cao; không được chủ sử dụng lao động trả lương hoặc trả lương không đúng thỏa thuận; bị hành hạ và lạm dụng, kể cả lạm dụng tình dục, nhất là đối với lao động nữ; bị thu giữ hộ chiếu, giấy tờ tùy thân; bị bỏ rơi khiến các quyền lợi chính đáng không được bảo vệ hoặc bảo vệ không đầy đủ và không hiệu quả.
Hậu quả nặng nề
Hậu quả tích tụ từ những mặt trái, tiêu cực trong phân biệt đối xử lao động di cư, theo khuyến cáo của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) khiến NLĐ có nguy cơ bị buộc trở thành lao động di cư bất hợp pháp, tự chọn lối thoát phá vỡ hợp đồng, bỏ trốn ra ngoài làm việc.
Trên thực tế, VN là một trong các quốc gia có tỉ lệ lao động bỏ trốn cao nhất ở các thị trường XKLĐ. Đáng nói là từ chỗ bỏ trốn, một số lao động thực hiện các hành vi phạm pháp như đánh nhau, cờ bạc, trộm cắp và trở thành tội phạm. Theo báo cáo của Ban Quản lý Lao động VN tại Hàn Quốc, tình hình người VN phạm tội đang có xu hướng gia tăng ở nước này, trong đó có tội đánh bạc và tổ chức đánh bạc (xóc đĩa, lô đề, lô tô...); từ đó kéo theo các tội phạm khác như cướp của, trấn lột, bắt cóc, tống tiền, giết người. Còn tại Qatar, VN bắt đầu đưa lao động sang đây làm việc từ năm 2006 nhưng đến nay đã 3 lần bị dừng cấp visa với lý do “tỉ lệ vi phạm pháp luật của lao động VN cao bất thường”. Còn ở Malaysia, tình hình lao động VN bất hợp pháp thành lập các băng đảng, trấn lột tiền bạc, tài sản của NLĐ gia tăng khiến Bộ Công an phải vào cuộc, cử tổ công tác sang phối hợp điều tra, xử lý.
|
Tăng cường hợp tác với các nước
Mặt trái của XKLĐ đặt ra nhiều vấn đề cần giải quyết. PGS-TS Đặng Nguyên Anh cho rằng phải xây dựng hành lang pháp lý, vận dụng hài hòa luật pháp quốc tế và VN trong việc bảo vệ quyền lợi NLĐ, hạn chế và ngăn chặn sự lạm dụng của các đối tượng môi giới trung gian, bảo đảm an toàn và hiệu quả cho người đi XKLĐ.
Theo TS Phan Duy Hảo, đến nay, VN vẫn đứng ngoài những điều ước quốc tế đa phương về trực tiếp điều chỉnh vấn đề lao động di cư. Thực tế trên đòi hỏi VN phải tăng cường hơn nữa việc hợp tác với các nước thông qua việc ký kết và thực hiện các điều ước song phương và đa phương về lao động di cư, tạo cơ sở pháp lý quốc tế cho việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của lao động VN làm việc ở nước ngoài.
|
In bài viết
Gửi cho bạn bè
Lên đầu trang
