Phạm nhân Trại giam Kim Sơn nhận tiền hỗ trợ trước khi trở về địa phương.

Ở tuổi 40, anh Ngô V. C. hiện là giám đốc một công ty tại thành phố Đà Nẵng, đã kết hôn và có một con trai ba tuổi. Thế nhưng, mấy ai biết rằng cách đây 19 năm, khi đang là sinh viên năm cuối của Trường Đại học Ngoại thương Đà Nẵng, C. “dính” vào một vụ án vận chuyển tiền giả, phải chịu mức án 15 năm tù. “Nhờ cải tạo tốt, tôi được đặc xá trước thời hạn. Thụ án gần 8 năm thì tôi về nhà. Đó là năm 2005 …” - anh nhớ lại - “Dù được gia đình động, viên hỗ trợ, nhưng tôi không khỏi mang mặc cảm tự ti, thua sút khi thấy các bạn đồng trang lứa đã công thành danh toại. Còn mình thì bắt đầu từ con số không”.

Ban đầu anh làm nhân viên nhà hàng, rồi chuyển sang kinh doanh thiết bị viễn thông và sau đó là mở công ty chuyên về dịch vụ vận tải. Không dừng lại đó, năm 2008, anh đăng ký học lại đại học ngành quản trị kinh doanh và tốt nghiệp cách đây vài tháng. Anh chia sẻ: “Để có được những thành quả như ngày nay, tôi đã cố gắng rất nhiều. Tất nhiên phải có sự hỗ trợ đắc lực từ gia đình. Tôi nghĩ, trong hành trình hoàn lương, phải luôn khắc cốt ghi tâm: kiên trì, nghị lực và bản lĩnh…”.

Trường hợp của anh C. hòa nhập cộng đồng thành công được xem là hiếm hoi trong số hàng ngàn phạm nhân từng thụ án ở Trại giam Kim Sơn.
Trong buổi tư vấn hướng nghiệp, kỹ năng tìm kiếm việc làm cho các phạm nhân sau khi chấp hành án do Trung tâm Dạy nghề và giới thiệu việc làm Thanh Niên Bình Định phối hợp với Trại giam Kim Sơn tổ chức mới đây, khi được hỏi “Anh/chị cần gì nhất sau khi ra trại?”, hầu hết các phạm nhân trả lời: “Một việc làm thích hợp”.

Vậy làm thế nào để tìm được việc làm thích hợp? Ông Trần Hữu Hiệu, Giám đốc Trung tâm Dạy nghề và giới thiệu việc làm Thanh Niên Bình Định tư vấn: “Hãy tìm đến các trung tâm dạy nghề để học nghề, tìm việc làm; hoặc tìm việc có liên quan đến nghề nghiệp, công việc mình đã làm trước đây…”.
Tuy nhiên, có một thực tế rằng, phạm nhân sau khi chấp hành hình phạt khó tìm được việc làm, dù chỉ là công việc lao động phổ thông bởi chủ cơ sở sản xuất, chủ doanh nghiệp còn e ngại quá khứ của những người lầm lỡ. Trong khi đó, một số nghề đang được đào tạo tại các trung tâm dạy nghề, các trại viên cũng đã được học và thực hành tốt khi đang thụ án ở Trại giam Kim Sơn như: nghề mộc, rèn, may mặc, cơ khí.

“Chính sách hỗ trợ cho các nhóm đối tượng khác đã có từ lâu, nhưng chính sách cho đối tượng phạm nhân hoàn lương thì chưa. Chúng ta đã có các quỹ hỗ trợ vay vốn tạo việc làm cho thanh niên xuất ngũ, cho người lao động nghèo..., nhưng chưa có quỹ dành riêng cho phạm nhân hoàn lương…”- ông Hiệu trăn trở.

Thượng tá Nguyễn Ngọc Kỳ, Phó Giám thị Trại giam Kim Sơn cho rằng, đến nay, sự quan tâm với đối tượng phạm nhân đã chấp hành án, trở về địa phương của các tổ chức đoàn thể, chính trị xã hội còn nhiều hạn chế. “Chúng tôi rất mong sự hợp tác của các doanh nghiệp trong việc dạy nghề, truyền nghề cho phạm nhân” – ông Kỳ nói.

Trại giam chỉ có trách nhiệm giam giữ, cải tạo phạm nhân trong thời gian họ chấp hành án phạt. Còn phạm nhân sẽ trở thành người như thế nào sau khi tái hòa nhập cộng đồng lại phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác. Trong đó, yếu tố có việc làm và môi trường lao động thuận lợi là rất quan trọng, giúp họ chí thú làm việc, từ bỏ bạn bè xấu, gạt bỏ quá khứ lỗi lầm.

Thực tế cho thấy, nhiều bị cáo đã từng vào tù, ra tù lại tiếp tục phạm tội chỉ vì lý do không có việc làm ổn định, bị xã hội kỳ thị... Do vậy, ngoài sự nỗ lực của người đã từng vi phạm pháp luật, thì sự quan tâm hỗ trợ từ phía các tổ chức đoàn thể, xã hội, chính quyền địa phương, sẽ là “chất xúc tác” góp phần thúc đẩy nhanh quá trình hoàn lương, hướng thiện của họ.

Trường hợp anh Võ Văn Thống, 42 tuổi, ở xã Mỹ Hiệp, huyện Phù Mỹ, tỉnh Bình Định là một điển hình của sự nỗ lực phấn đấu. Trong thời gian thụ án tại Trại giam Kim Sơn, anh Thống học được nghề mộc và được đặc xá, rời trại giam trước thời hạn. Trở về địa phương, anh đã được Hội Phụ nữ, Công an xã và chính quyền địa phương hỗ trợ cho mượn vốn để xây nhà, cho vay không lãi suất để mở xưởng mộc. Xưởng mộc của anh Thống hiện có khoảng 10 lao động với thu nhập 4-5 triệu đồng/người/tháng. Anh tâm sự: “Nếu không có sự giúp đỡ và tấm lòng bao dung, nhân ái của Hội Phụ nữ, chính quyền, không biết bây giờ vợ chồng, con cái của tôi sẽ ra sao...”.

Hoàng Lan